عمل انسان عبادت محسوب نمی شود تا دو چیز در آن کامل نشود : 1- کمال دوستی 2- نهایت فروتنی و ذلّت ، خداوند می فرماید : ( وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ ) البقره/ از آیه 165 ، یعنی : كسانى كه ايمان آورده‏اند به خدا محبت بيشترى دارند ، و نیز می فرماید : ( إِنَّ الَّذِينَ هُم مِّنْ خَشْيَةِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ ) المؤمنون/ از آیه 57 ، یعنی : "در حقيقت كسانى كه از بيم پروردگارشان هراسانند" ، خداوند در این آیه هردوی آنها را با هم جمع نموده است ، چنانکه می فرماید : ( إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ ) از آیه 90/ الانبیاء ، یعنی : "آنان در كارهاى نيك شتاب مى‏نمودند و ما را از روى رغبت و بيم مى‏خواندند و در برابر ما فروتن بودند" .

بعد از روشن شدن آن باید دانسته شود که عبادت قبول نمی شود مگر از کسی که مسلمان و اهل توحید باشد ، چنانکه خداوند می فرماید : ( وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا ) الفرقان /23 ، یعنی : "و به هر گونه كارى كه كرده‏اند مى‏پردازيم و آن را [چون] گردى پراكنده مى‏سازيم" .

(في صحيح مسلم ( 214 ) عن عائشة رضي الله عنها قَالَتْ : قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ابْنُ جُدْعَانَ كَانَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ يَصِلُ الرَّحِمَ وَيُطْعِمُ الْمِسْكِينَ فَهَلْ ذَاكَ نَافِعُهُ قَالَ لَا يَنْفَعُهُ إِنَّهُ لَمْ يَقُلْ يَوْمًا رَبِّ اغْفِرْ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ" يعني أنه لم يكن يؤمن بالبعث ويعمل وهو يرجو لقاء الله )

یعنی : در صحیح مسلم ازعائشه روایت شده ، گفت : گفتم : ای رسول الله ( صلی الله علیه و سلّم ) ابن جدعان در جاهلیت صله رحم بجا می آورد و به فقرا طعام می داد آیا این کار نفعی به او می رساند ؟ فرمودند : هیچ نفعی به او نمی رساند چون او روزی نگفته است : "پروردگارا در روز قیامت از گناهانم در گذر"، یعنی او به قیامت ایمان نداشته تا به هنگام عمل به امید لقای خدا باشد .
سپس مسلمان نیز عبادتش قبول نمی شود مگر دو شرط اساسی در آن متحقق شود :

اوّل : اخلاص نیّت برای خدا : و آن عبارت است از اینکه منظور بنده از تمام گفتار و کردار ظاهری و باطنیش رضایت خدا باشد نه غیر او .

دوّم : گفتار و رفتارش موافق شریعتی باشد که خداوند امر فرموده اند جز با آن نباید عبادت شود ، و این با پیروی از آنچه که پیغمبر ( صلی الله علیه و سلّم ) آورده ، ترک کردن آنچه که مخالف او باشد ، و دایر نکردن عبادت و یا صورتی که از پیغمبر ( صلی الله علیه و سلّم ) ثابت نشده است .

دلیل بر این دو شرط فرموده خداوند است که می فرماید : (فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا ، الکهف/ از آیه 110 ، یعنی : "پس هر كس به لقاى پروردگار خود اميد دارد بايد به كار شايسته بپردازد و هيچ كس را در پرستش پروردگارش شريك نسازد" .
ابن کثیر رحمه الله می گوید : ( فمن کان یرجوا لقاء ربّه ) یعنی : جزا و پاداش نیکویش و ( فلیعمل عملاً صالحاً ) یعنی : عملی که موافق شریعت خدا باشد . و (و لا یشرک بعبادة ربّه أحداً ) یعنی : کسی که قصدش تنها رضای خدا باشد و هیچ شریکی برای او قرار ندهد ، اینها دو رکنی هستند که موجب قبول واقع شدن اعمال نزد خداوند می باشند ، لازم است که عبادت خالصانه برای خدا ، و موافق شریعت رسول الله ( صلی الله علیه و سلّم ) باشد ..

نويسنده: شیخ محمّد صالح المنجد
ترجمه: سايت نوار اسلام
IslamTape.Com